Na zaproszenie dr hab. Anny Prokopiak, prof. UMCS, prezes z Fundacji Alpha miałam zaszczyt uczestniczyć w oficjalnej premierze polskiej wersji aplikacji ASDetect, która miała miejsce 1 lipca 2025 w Lublinie na Wydziale Pedagogiki UMCS.
Aplikacja
ASDetect to bezpłatna aplikacja mobilna, która umożliwia wykonanie badania przesiewowego dziecka w kierunku spektrum autyzmu. Aplikacja posługuje się filmami z udziałem dzieci, zarówno ze spektrum autyzmu, jak i bez, aby wizualnie ukazać tematy związane z kluczowymi etapami rozwoju umiejętności społecznych i komunikacyjnych dziecka.
ASDetect powstała na podstawie ponad 10 lat badań przeprowadzonych w Olga Tennison Autism Research Centre na Uniwersytecie La Trobe w Australii. Metoda oceny autyzmu SACS-R, opracowana w ramach tych badań przez prof Josephine Barbaro charakteryzuje się dokładnością na poziomie 83%.
Od swojej premiery w lutym 2016 roku, aplikacja ASDetect została pobrana ponad 115 000 razy.
Skierowana jest przede wszystkim do najmłodszych, obejmując grupę dzieci w wieku od 11 do 30 miesięcy.
Więcej informacji na temat aplikacji można znaleźć na dedykowanej jej stronie – www.asdetect.org
Aplikacja jest bezpłatnie dostępna w wersji na system android w Google Play oraz Apple Store dla użytkowników iPhone i iPad.
Dlaczego tak ważne jest powstanie tej aplikacji? Czy jest możliwe zdiagnozowanie za jej pomocą autyzmu? – więcej o aplikacji ASDetect piszę tutaj
Polska wersja językowa
Warto podkreślić, że oprócz oryginalnego angielskiego język polski jest piątym na świecie, w którym dostępna jest aplikacja – po językach: angielskim, chińskim mandaryńskim, hiszpańskim i słowackim! To wielki sukces polskich naukowców.
Polska wersja językowa powstała dzięki staraniom dr Joanny Kwasiborskiej Dudek, która jako pierwsza nawiązała kontakt z prof. Barbaro. Dzięki współpracy z Uniwersytetem La Trobe w Melbourne sprowadziła do Polski narzędzia przesiewowe SACS-R na których opiera się aplikacja. Od 2011 roku prowadzi w Polsce badania z użyciem SACS-R potwierdzające skuteczność tego narzędzia.
W prace nad polską wersją aplikacji zaangażowani byli również członkowie Fundacji Alpha z Lublina, Fundacji SYNAPSIS, oraz ośrodka Adesse.
Autorką tłumaczenia jest Maja de Ines – lekarz, specjalista audiolog i foniatra, logopeda, certyfikowany terapeuta ESDM.
Głosu użyczył nagraniom lektorskim Józef Szopiński – dziennikarz i prezenter Polskiego Radia Lublin oraz TVP 3 Lublin.
Prace nad opracowaniem wersji polskiej trwały dwa lata przy współpracy i zaangażowaniu zespołu specjalistów, którym należy się ogromne podziękowanie.
Oficjalna premiera
Na zdjęciach wspólnie z redaktorem Mateuszem Różańskim rozmawiamy z prof. Barbaro.
Spotkanie z okazji premiery aplikacji to prawdziwe święto wszystkich zaangażowanych w powstanie aplikacji osób. Oprócz zespołu. który opracował polską wersję językową obecni byli także dyrektorzy lubelskich poradni PPP, lekarze, a także przedstawiciele mediów. Nie zabrakło także przedstawicieli władz Uczelni. Była to okazja do spotkania i wymiany perspektyw między naukowcami, a praktykami, a także rodzicami.
Obecne były:
prof. Josephine Barbaro twórczyni aplikacji, badacz Olga Tennison Autism Research Centre na Uniwersytecie La Trobe w Australii. Światowej sławy ekspertka w dziedzinie wczesnej diagnostyki spektrum autyzmu.
dr Anna Prokopiak nauczyciel dyplomowany, adiunkt w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Jest prezesem zarządu Fundacji ALPHA w Lublinie, pracującej na rzecz środowiska osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Jest diagnostą w Centrum Terapii Autyzmu Alpha.
dr Joanna Kwasiborska-Dudek, Centrum Adesse w Warszawie Neurologopeda, pedagog specjalny, certyfikowany terapeuta i trener metody ESDM, coach rodziców dzieci z ASD w modelu P-ESDM, certyfikowany diagnosta ADOS-2.
Relacja ze spotkania znalazła się w lokalnej telewizji TVP Lublin oraz w Polsat News. Swoją relację zamieściła także Fundacja Alpha.
Fundacja Alpha
Wywiad z prof. Barbaro przeprowadzony przez Mateusza Różańskiego ukaże się wkrótce w Magazynie Integracja.
Relacja UMCS
Wizyta prof Barbaro w Instytucie Pedagogiki UMCS była także okazją do spotkania z władzami uczelni oraz omówienia możliwości dalszej współpracy oraz prac badawczych. Szczegółową relację wraz ze zdjęciami ze spotkania można znaleźć w aktualnościach instytutu.
Wystąpienie prof. Barbaro
Podczas spotkania wysłuchaliśmy wykładu prof Josephine Barbaro. Przedstawiła wyniki swoich ponad 20 letnich badań i doświadczenia w diagnozowaniu małych dzieci w kierunku spektrum autyzmu. W Australii 1 dziecko na 32 otrzymuje tę diagnozę. Jest to wynik zbliżony do statystyk amerykańskich.
Metoda SACS – Social Attention & Comunication Surveillance
Pani profesor przybliżyła również metodę SACS, która jest podstawą działania aplikacji ASDetect. Prace nad jej opracowaniem rozpoczęły się w roku 2006, a w wersji dla przedszkolaków w 2013. Do badania dzieci wg tej metody wykorzystuje się listy kontrolne przeznaczone dla dzieci w wieku 12, 18, 24 miesięcy oraz kontrolnie w wieku 42 mies. Sprawdzane są kluczowe umiejętności z dziedziny umiejętności społecznych i komunikacyjnych dziecka charakterystyczne dla osób rozwijających się w spektrum autyzmu.
Skuteczność metody wg badań uniwersytetu la Torbe wynosi 83%. Szczegółowe wyniki badań zostały przedstawione na wykładzie.
W Australii trwają prace nad rozszerzeniem metody SACS także o dzieci w wieku wczesnoszkolnym do 8 rż oraz w osobnym module dzieci w wieku 8-16 lat. Obecnie aplikacja jest przeznaczona dla dzieci w wieku między 11 a 30 mies.
Pani profesor poruszyła także temat języka jakim opisujemy zjawisko spektrum autyzmu i neuroróżnorodności. Jak wielu badaczy podkreślała że “What we say matters – to co mówimy ma znaczenie”. Wg niej język należy dostosować do preferencji osoby – rodzice w większości przypadku wolą posługiwać się określeniami typu person first – najpierw osoba czyli np. osoba rozwijająca się w spektrum autyzmu. Samorzecznicy podkreślają że spektrum nie da się oddzielić od osoby i preferują identify language – język oparty na tożsamości czyli określenia osoba autystyczna.
W aplikacji pojawia się również słowo “prawdopodobieństwo”, które zastąpiło wcześniejsze “ryzyko wystąpienia spektrum autyzmu”. Wg twórców “ryzyko” było odbierane jako bardziej negatywne i stygmatyzujące.
Jak działa aplikacja?
- Dlaczego powstanie tej aplikacji jest tak ważne?
- Jakie znaczenie ma dostępność aplikacji w Polsce?
- Jakie bariery łamie?
- Czy jest możliwe wykrycie autyzmu za pomocą aplikacji?
- Jak ona działa?
więcej o aplikacji ASDetect piszę tutaj