(Sekretna) księga asperdzieciaka – recenzja

Z prawdziwą przyjemnością piszę recenzję książki (Sekretna) księga asperdzieciaka. Poradnik dla młodzieży w spektrum autyzmu Jennifer Cook, która należy do moich ulubionych w tematyce spektrum. To dla mnie ogromny zaszczyt. Książka (drugie wydanie) została właśnie wydrukowana i trwa jej przedsprzedaż! Oficjalna premiera odbędzie się 10.09.2025.

Z prawdziwą dumą i radością Autyzm po ludzku obejmuje patronat nad tą znakomitą pozycja – logo znajduje się na okładce, a na wkładce można przeczytać także kilka słów ode mnie:

“Nikt tak nie wytłumaczy istoty typowych wyzwań i problemów społecznych jak asperdzieciak (choć już dorosły) asperdzieciakowi. To nie jest suchy, akademicki podręcznik, to praktyczny zbiór wszystkich niepisanych zasad społecznych, niedopowiedzeń, niewyrażonych oczekiwań, który dla osób w spektrum jest bezcennym skarbem – pomoże zapobiec wielu porażkom, błędom i towarzyskim gafom, a przede wszystkim zadba o ich dobrostan i zdrowie psychiczne.
Must have dla nastolatków w spektrum i ich rodziców. Pierwsze wydanie to ulubiona książka moich dzieci. Ja sama wiele z niej skorzystałam. Jest świetna!”

Książkę mam okazję czytać dzięki uprzejmości Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ufundowało także dwa egzemplarze książki, które zostaną rozdane w podczas konkursu na profilu Autyzm po ludzku na FB i IG – serdecznie dziękuję w imieniu własnym i czytelników!

Trwa przedsprzedaż książki w Wydawnictwie. Można już składać zamówienia na książki, które zostaną wysłane w dniu premiery.

Sprawdź przedsprzedaż

Dlaczego nowe wydanie?

Pierwsze wydanie Sekretnej księgi asperdzieciaka ukazało się w 2013 w języku angielskim. Natomiast w Polsce nakładem wydawnictwa WUJ w Krakowie w 2018 r. Z okazji dziesiątej rocznicy wydania poradnika ukazało się drugie wydanie angielskie w roku 2022, a w 2025 ta wersja książki trafia właśnie w ręce polskich czytelników.

Od pierwszego wydania wersji anglojęzycznej książki upłynęło już więc ponad 10 lat. W tym czasie otrzymała ona wiele nagród, została przetłumaczona na 5 języków i wydana w dziesiątkach tysięcy egzemplarzy – to świadczy o ogromnym zapotrzebowaniu na tego rodzaju publikacje.

Ten podręcznik autorka zaczęła pisać tuż po otrzymaniu własnej diagnozy Zespołu Aspergera. Początkowo na własny użytek zaczęła notować stopniowo odkrywane przez siebie zasady społeczne. Rozumiejąc na czym polega atypowość własnego umysłu chciała uniknąć kolejnych gaf i nieporozumień, które do tej pory często były jej udziałem. Wkrótce jej dzieci poprosiły o wersję dostosowaną dla nich, z anegdotami i przykładami z życia i tak narodziła się sekretna księga asperdzieciaka – można powiedzieć, że napisało ją samo życie!

W ciągu dekady jaka upłynęła od pierwszego wydania poradnika termin asperdzieciak (asperkid), który ukuła autorka na potrzeby swoich książek, pozwolił wielu czytelnikom na pozytywną identyfikację i zyskanie nowej tożsamości. Dla tych osób asperdzieciak to radość i duma z diagnozy, ze swojej odmienności i przynależności. Choć obecnie odchodzi się od terminu Zespół Aspergera (Nie ma go w klasyfikacji medycznej ICD 11. W Polsce obowiązuje jeszcze ICD 10 i trwają prace nad przejściem na ICD 11), autorka zdecydowała się pozostać przy pierwotnej nazwie także w drugim wydaniu książki.

Czym różni się nowe wydanie od poprzedniego?

Zasadnicza treść książki pozostała niezmieniona – tylko nieznacznie uzupełniona i zmodyfikowana. Zmieniono natomiast szatę graficzną – rysunki i komiksy uzyskały nową, bardziej rozbudowaną graficznie oprawę.

Autorka

Jennifer Cook – tak jak jej mąż i trójka dzieci, ma zespół Aspergera. Jako pracownik społeczny i nauczycielka zajmowała się zwykłą i specjalną edukacją. Przewodnicząca organizacji poświęconej edukacji społecznej Asperkids LLC. Otrzymała m.in. nagrodę Temple Grandin 2012, medal stowarzyszenia GRASP, nagrodę literacką Autism Society, tytuł Kobiety Roku Godivy. Nominowana do nagrody Disneya dla nauczyciela roku w Stanach Zjednoczonych.

“Zdarza się, że osoby, które sprawiają wrażenie, jakby sobie najlepiej radziły, cierpią najbardziej i niezwykle ważne jest aby o tym pamiętać.”

Autorka jest osobą w spektrum i pisze niejako od środka – jak swój do swoich. Silnie identyfikuje się ze społecznością. Jak sama pisze chce być dla czytelnika “mentorką, uważną słuchaczką i przyjaciółką, która zrozumie, bo sama przez to wszystko przeszła.”

To nie jest teoretyczny podręcznik savoir vivre – czyli tych oficjalnych zasad i obowiązującej towarzyskiej etykiety, a raczej opis tego co wszyscy, a szczególnie neurotypowi uznają za oczywiste, czyli te zasady, które nie są spisane, nazwane ale za to powszechnie oczekiwane.

Ponad to autorka nie daje suchych porad i zasad, lecz dzieli się własnym życiem i doświadczeniem: “w każdym temacie, który razem podejmiemy, w każdej linijce tekstu mieszczą się szczerość i serdeczność.”

Moje wrażenia

Pokochałam już pierwsze wydanie tej książki 🙂 już od pierwszych słów czuje się, że to pisze autystyczny umysł – osoba w spektrum do osób w spektrum. Logika asperdzieciaka to często inna logika niż całego świata wokół, ale to właśnie asperdzieciak może się nią posłużyć i wytłumaczyć tak jak nikt inny! To prawdziwy skarb.

Nie musiałam uczyć moich dzieci pisania i czytania – zrobiły to same… nie uczyłam ich wierszy ani tabliczki mnożenia, ponieważ mają dobra pamięć. Ćwiczyliśmy za to zabawę, proszenie o pomoc, uważność na inne osoby, relacje. Wyzwaniem dla wielu osób w spektrum nie jest nauka, lecz przyjaźnie i związki. (oczywiście nie dla wszystkich)

Im starsze dziecko tym kontakty towarzyskie nabierają większego znaczenia, tym większe pole do rozwinięcia skrzydeł, ale także więcej okazji do popełniania towarzyskich błędów i gaf. Z radością podsunęłam więc tę książkę moim nastolatkom 🙂 Ja sama także wiele z niej skorzystałam – przede wszystkim dlatego, że lubię czytać różnego rodzaju poradniki tłumaczące świat – a ten jest napisany wyjątkowo trafnie, gdyż Jennifer Cook posługuje się “logiką asperdzieciaka” – opisuje typowe trudności w sposób zrozumiały dla osób w spektrum, używając argumentów, które trafiają w sedno. Ja także zyskałam nową książkową, przyjaciółkę – czasem nieco irytującą i zasadniczą, ale o zaskakująco trafnych i dających do myślenia przemyśleniach.

Książka jest napisana młodzieżowym językiem – dowcipnie i z dystansem. Dzięki licznym przykładom z życia i barwnym porównaniom na pewno trafi w gust młodzieży, a dorosłym zapewni chwile uśmiechu i refleksji.

Dla kogo jest ta książka?

Dla wszystkich, którzy zastanawiają się jak odnaleźć się w neurotypowym świecie, nie rezygnując z siebie, nie udając kogoś innego, z szacunkiem dla samego siebie, czyli:

  • oczywiście i przede wszystkim dla Asperdzieciaków, ale myślę, że i dorosłe osoby w spektrum znajdą tu wiele przydatnych wskazówek
  • dla rodziców dzieci w spektrum, którzy chcą im pomóc w towarzyskich zmaganiach, wyjaśnić niepisane zasady w zrozumiały dla nich sposób
  • dla bliskich i osób z otoczenia (krewnych, dziadków, znajomych, sąsiadów) którzy chcą poznać “logikę asperdzieciaka”
  • dla nauczycieli wychowawców także współorganizaujących proces kształcenia – w szkole dzieci spędzają dużo czasu i to tutaj kształtują się relacje z rówieśnikami, warto więc wiedzieć na co zwrócić uwagę, jak wspierać osoby w spektrum na tym polu
  • dla zainteresowanych tematyką spektrum autyzmu, którzy chcieliby zrozumieć z czym te osoby się mierzą

Co znajdziesz w książce?

Pozwolę sobie zacytować samą autorkę, gdyż lepiej niż ona tego nie wyrażę:

  • 140 zebranych w punktach zasad, które możesz sobie spokojnie przeczytać i wracać do nich, kiedy tylko chcesz.
  • 30 minirozdziałów poświęconych tym zasadom – neurotypowe reguły nie mają dla nas sensu, jeśli ktoś nam ich nie wyjaśni, więc w tym miejscu dokonuję przekładu z neurotypowego na nasze.
  • Przypominajki to króciutkie wskazówki, które zmieszczą się na karteczce samoprzylepnej i nie wymagają wyjaśniania, ale na pewno powinny się pojawić.
  • Ćwiczenia praktyczne to sześć pasków komiksowych, w których zobaczysz naszego detektywa w akcji.
  • Do dzieła i Źródła, z których naprawdę CHCESZ korzystać to prezenty, które daję ci na drogę i które mają cię napełnić dumą, gotowością i poczuciem, że jesteś SUPER.

Książka będzie miała premierę 10.09.2025. Trwa przedsprzedaż w Wydawnictwie.

Zobacz przedsprzedaż

Sprawdź także

Książki WUJ seria spektrum